#طنزسیاهنمایی.۶۴۰
آیا قاتل هم حقوقی دارد؟!
گفت: یازده سال پیش،در نُروژ یک راست‌گرای فاشیست نروژی به نام آندرس
بریویک در دو عملیات جداگانه، ۷۷ نفر جوان و نوجوان ۱۴ تا ۲۵ سالۀ نروژی را
به بمب و رگبار بست و کشت. او به ادعای خودش با این کار می‌خواست
به سیاست‌های احزاب نروژ اعتراض کند که به نظر او طرفدار مهاجران و
دادن امکانات به آنان بودند.
گفتم: پس احتمالاً او را به ۷۷ مرتبه اعدام محکوم کردند!
گفت: نه ! دادگاه نروژ، چهار وکیل در اختیار او گذاشت. ۱۵۰۰ خبرنگار در
مدت ده هفته محاکمۀ او، در دادگاه حاضر می‌شدند و لحظه‌لحظۀ محاکمه
را به تمام دنیا گزارش می‌کردند. چهار روانشناس مستقل در دادگاه حاضر بودند
تا هر گاه که به این نتیجه برسند که بریویک تعادل روانی ندارد درخواست لغو
محاکمه نموده و او را به بیمارستان و آسایشگاه روانی اعزام کنند.
یکی از اعضای هیئت منصفه قبل از اتمام محاکمه، در فیسبوکش اعلام کرده‌بود
که کاش حکم اعدام در نروژ وجود داشت و بریویک را به اعدام محکوم می‌کردند.
قاضی دادگاه بر اساس همین پست فیسبوکی به دلیل نقض بی‌طرفی
درخواست کرد که او از هیئت منصفه اخراج شود. همین‌طور هم شد.
بریویک یک دفاعیه هزاروپانصد و چند صفحه‌ای تنظیم و تقدیم کرد، فیلمی را در
دادگاه نشان داد که در آن به همۀ اصول و ارزش‌های اخلاقی نروژ اهانت می‌کرد.
او در همۀ جلسات دادگاه سلام هیتلری (نئونازی) را اجرا می‌کرد. در طول
همۀ ده هفتۀ محاکمه، با وجود حضور همیشگی والدین قربانیان در دادگاه، تنها یک
بار یکی از والدین به او فحش داد که البته بعدا معلوم شد که او یک پناهندۀ عراقی
بوده‌است!
هیئت منصفه و دادگاه، بریویک را عاقل تشخیص داد و او را به اشدِّ مجازات محکوم
کرد: یعنی ۲۱ سال زندان. چه زندانی؟
گفتم: لابد زندان با اعمال شاقّه و همراه با شکنجه!
گفت: نه! یک سوئیت انفرادی با امکانات معمول یک زندگی متوسط اروپایی.
گفتم: به هر صورت از زندگی ساقط شده،چون باید عمری را در زندان بگذراند.
گفت: در طی چند سال بعد، بریویک در زندان تحصیلاتش را ادامه داد، درس
موسیقی و ورزش گرفت، کتاب نوشت و البته هر روز هم به شرایط زندانش
اعتراض کرد.
گفتم: جامعۀ نروژ به حکم دادگاه اعتراض نکرد؟
گفت: جامعۀ نروژی حکم او را عادلانه دانستند!
گفتم: اولیای دم برای او تقاضای اعدام نکردند؟
گفت: هیچ یک از«اولیای دم» تقاضای کشتن او را مطرح نکرد. چند ماه پیش
وکلای بریویک درخواست آزادی مشروط او را به دادگاه تقدیم کردند و بریویک
در دادگاه رسماً اعلام کرد که در پی برپایی یک نظام «نازیستی» بوده و هست!
گفتم: نروژ با چه استدلال علمی و سوابق اجتماعی این نظام حقوقی و کیفری
را تدوین کرده است؟
گفت: نروژ یکی از سالم ترین، کم‌جُرم‌ترین و اخلاقی‌ترین کشورهای جهان است.
نظام قضایی امروزۀ اروپا، به عنوان پیشرفته‌ترین و کاراترین نظام پیشگیری از وقوع
جرم، مخالف حکم اعدام و حبس ابد است.
خشونت اجتماعی هیچ گاه با خشونت دولتی و قانونی از میان نخواهدرفت.
خشونت دولتی و قانونی، خود زایندۀ خشونت خواهدبود چرا که به «نفس
خشونت» جامه و جلوۀ «قانونی» و «رسمی» خواهدبخشید و از آن «سلب
قباحت» خواهدکرد. حکم اعدام هیچ تاثیری در کاهش جرم و خشونت ندارد .
هر قدر یک جامعه خود را «کم‌تر» مسئول ِ وضعیّت موجودش بداند، میزان ِ «بیشتر»
و «شدید»تری از مجازات‌های قانونی را متوجّه ِ «مجرم» خواهد کرد. جامعه‌ای که
یک «مجرم» یا «مخالف» یا «منتقد» را به «اعدام» محکوم می‌کند، در واقع کمترین
قصور یا تقصیر در شرایط موجود خود را قبول ندارد، خود را مبرّا از عیب و نقص
می‌داند ،بنابراین هر گونه اعتراض و انتقاد را در یک «افق جنائی» می‌شناساند و
می‌فهمد، در ردیف قتل و آدم‌ربایی. اما «جامعۀ مسئول» می‌پذیرد که ناقص و
احتمالاً برخطا باشد. می‌پذیرد که رفتارهای فردی بازتاب شرایط ِ محیطی و عینی
هستند. می‌پذیرد که یا باید برای افراد و آحادش شرایطی انسانی و اخلاقی فراهم
آورد و یا این که ارتکاب جرم «ناشی از نبود آن شرایط» را متوجه ِ «خود»ش (و نه
فرد) بداند. پس هیچ انسانی را اعدام نمی‌کند یا تا ابد در حبس نگاه نمی‌دارد.
قدرت حاکم در «جامعۀ مسئول» همه‌کاره نیست و حق ندارد در قالب «قانون» هر
بلایی بر سر مردم بیاورد.
گفتم: همۀ این ها جالب است،ولی جالب تر از همه این است که با وجود حضور
همیشگی والدین قربانیان در دادگاه، تنها یک بار یکی از والدین به او فحش داد!
گفت: در یک دادگاه در شهر هرت قاضی اعلام کرد:
این آقا با بیل زنش را کشته و به اعدام محکوم شد.
یکی از حضّار بلند شد به متّهم گفت: تُف تو صورتت،بی‌شرف!
گفتم: آیا قاضی شهر هرت مثل دادگاه نُروژ به او اعتراض نکرد؟
گفت: بله ،قاضی به او پرخاش کرد: آقا بنشین سرجایت! به شما چه مربوط است؟
یارو گفت:دو سال است که همسایه‌اش هستم. می‌گویم بیل داری؟ می‌گوید نه!!
گفتم: باز هم #سیاهنمایی کردی؟!
شفیعی مطهر
دانلود رایگان کتاب‌ها و دیگر آثار این قلم در کانال گزین‌گویه‌های مطهر
https://t.me/nedayemotahar
